Cách đo và kiểm tra thạch anh sống hay chết bằng đồng hồ đo điện

Một trong những công dụng ít ai biết đến của đồng hồ đo điện chính là kiểm tra thạch anh (linh kiện phổ biến trong hệ thống mạch dao động sao tần là mạch điện vi xử lý, vi điều khiển…) . Để hiểu rõ hơn thạch anh là gì, ký hiệu thạch anh và cách kiểm tra thạch anh sống hay chết, hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây.

Thạch anh là gì?

Thạch anh trong điện tử là một loại linh kiện điện tử được chế tạo từ tinh thể thạch anh (SiO2). Nó được dùng để tạo ra các xung dao động cho các thiết bị đeo tay, trạm phát sóng, rada, hệ thống xử lý tín hiệu hay trong các thí nghiệm đo lường. Ký hiệu thạch anh trên sơ đồ hoặc bo mạch là XT, X, OSC hoặc là Crystal.

Bên cạnh đó, thạch anh còn có thể tạo ra các dao động chính được dùng trong các mạch tạo xung, đặc biệt là mạch động trong đồng hồ điện tử.

Các loại thạch anh

Trên thực tế, thạch anh điện tử có rất nhiều hình dáng khác nhau nhưng chủ yếu được đóng gói theo hai tiêu chuẩn là: thạch anh vỏ sắt và thạch anh vỏ gốm. Số chân của thạch anh cũng tùy loại, có thể từ 2 chân cho đến 4 chân. Các loại thạch anh khác nhau có tần số cộng hưởng khác nhau, từ hàng chục kilo Hezt cho đến vài trăm Mega Hezt.

Ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng hơn 2 tỷ thạch anh được sản xuất. Hầu hết chúng được sử dụng cho các hệ thống máy tính, thiết bị điện tử gia đình như máy giặt, tủ lạnh, bếp từ, quạt điện tử, lò vi sóng, xe đạp điện, điều hòa, thiết bị giải trí số.....

Cách đo và kiểm tra thạch anh bằng đồng hồ vạn năng

Thạch anh là một tinh thể thống nhất có khả năng tạo ra dao động dưới dạng sóng hình sin khi đặt một điện áp lên nó. Để đo thạch anh, sử dụng đồng hồ vạn năng là biện pháp được nhiều người sử dụng. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là đồng hồ đó phải được trang bị chức năng đo tần số (Hz) với tổng trở đầu vào lớn để không làm ảnh hưởng đến biên độ.

Ví dụ: Với bo mạch điện tử của lò vi sóng sử dụng thạch anh 3 chân (thường nằm cạnh con chip vi xử lý), bạn sử dụng cách đo thạch anh 3 chân sau:

Đầu tiên, cấp nguồn nuôi cho bo mạch, sau đó vặn núm điều chỉnh của đồng hồ vạn năng điện tử về thang đo Hz. Tiếp đến, bạn đưa đầu dò màu đen của đồng hồ vào chân giữa của thạch anh hoặc vào một điểm mát bất kỳ. Đầu dò màu đỏ đưa vào 1 trong 2 chân bên ngoài của thạch anh. Cách đọc thông số thạch anh khá dễ dàng bởi trị số thạch anh  hiển thị ở trên màn hình. Nếu thấy kết quả hiển thị gần đúng với giá trị tần số ghi trên thân thạch anh thì có nghĩa là linh kiện này vẫn còn hoạt động tốt và ngược lại.

Bạn có thể thực hiện cách đo thạch anh 2 chân tương tự để kiểm tra thạch anh sống hay chết một cách dễ dàng.

Cách đo và kiểm tra thạch anh bằng máy hiện sóng

Máy hiện sóng cũng là một trong những thiết bị đo điện mà bạn có thể sử dụng để kiểm tra thạch anh trên các bo mạch điện tử.

Để tiến hành kiểm tra, chúng ta sẽ sử dụng nguồn 12V, chân giữa là chân nối mát còn 2 chân còn lại sẽ đấu với 2 con tụ dán.

Tiếp theo, sử dụng máy hiện sóng để quan sát tín hiệu dao động mà thạch anh sinh ra bằng cách kẹp dây của máy hiện sóng vào dây mát của nguồn. Sau đó sử dụng cực còn lại của que đo máy hiện sóng cho vào 1 trong 2 chân của thạch anh để quan sát tín hiệu dao động trên màn hình. Lưu ý: Nên chú ý đến dao động của thạch anh.

Nếu máy hiện sóng hiển thị dạng sóng hình sin thì tức là thạch anh vẫn còn tốt, biên độ mà nó sinh ra sẽ ở khoảng dưới 2V.MM

Xem thêm: Tìm hiểu về máy hiện sóng. Phân biệt đồng hồ vạn năng và máy hiện sóng

Một số đồng hồ vạn năng kiểm tra thạch anh tốt

Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1051

Kyoritsu 1051 là thiết bị chuyên dụng để kiểm tra hệ thống, thiết bị điện, bo mạch điện tử,... được các kỹ sư, thợ điện, thợ sửa chữa điện tử,... ưa chuộng.  Thiế bị có thể đo dòng điện AC/DC, đo điện áp AC/DC lên đến 1000V, đo điện dung lên đến 1000 µF, đo tần số lên tới 99,99 kHz, đo điện trở, kiểm tra liên tục, diode, đo lường và tần số mạch đo lường,... 

Thông số kỹ thuật:

• DC V: 600.0mV/6.000/60.00/600.0/1000V

• Dải đo dòng ACA (RMS): 600.0/6000µA/60.00/440.0mA/6.000/10.00A

• Dải điện áp ACA (RMS): 600.0mV/6.000/60.00/600.0/1000V

• Điện trở (Ω): 600.0Ω/6.000/60.00/600.0kΩ/6.000/60.00MΩ

• Kiểm tra điốt: 2V

• Nhiệt độ: -50~600ºC (with K-type Temperature probe)

• C: 10.00/100.0nF/1.000/10.00/100.0/1000µF

• F: 10.00~99.99/90.0~999.9Hz/0.900~9.999/9.00~99.99kHz

Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1011

Với thiết kế hiện đại, độ bền cao, sở hữu nhiều chức năng đo linh hoạt nên Kyoritsu 1011 đang được rất nhiều người dùng lựa chọn. Sản phẩm có thể đo dòng điện AC/DC 10A, điện áp AC/DV lên đến 600V, đo điện trở tới 40MΩ, đo tụ điện, diode,... Ngoài ra còn hỗ trợ đo điện dung, nhiệt độ, thông mạch,...

Thông số kỹ thuật:

• DC V: 600mV/6/60/600V

• AC V: 600mV/6/60/600V

• AC A: 600/6000µA/60/600mA/6/10A.

• Điện trở (Ω): 400Ω/4/40/400KΩ/4/40MΩ

• Kiểm tra điốt: 2.8V/0.4mA

• Nhiệt độ: -50...300độ C (-58...572độ F)

• Hz: 10/100/1000KHz/10MHz

• Kiểm tra tụ: 40nF/400nF/4 µF/40 µF/400µF/4000µF

Xem thêm: Địa chỉ mua đồng hồ đo điện uy tín, giá rẻ nhất

Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1009

Kyoritsu 1009 cung cấp khả năng đo điện đa năng với dải đo rộng, cho phép người dùng đo điện áp AC/DC 600V, đo điện trở 40MΩ, đo tần số ở dải đo đến 10MHz, khả năng đo tụ 40/400nF/4/40/100µF,...

Sản phẩm thích hợp cho các ngành điện, điện tử, điện lạnh, dùng để chế tạo máy móc, lắp đặt thiết bị điện tử, điều hòa, bình nóng lạnh,... 

Thông số kỹ thuật:

• DC V: 400mV/4/40/400/600V

• AC V: 400mV/4/40/400/600V

• DC A: 400/4000µA/40/400mA/4/10A

• AC A: 400/4000µA/40/400mA/4/10A

• Điện trở (Ω): 400Ω/4/40/400kΩ/4/40MΩ

• Kiểm tra điốt: 4V/0.4mA

• Hz: 5.12/51.2/512Hz/5.12/51.2/512kHz/5.12/10MHz

• C: 40/400nF/4/40/100µF

Trên đây là những thông tin liên quan đến thạch anh là gì, các loại thạch anh và cách đo thạch anh sống hay chết dành cho những bạn chưa biết. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc mắc nào liên quan đến điện và các thiết bị đo điện, hãy liên hệ tới hotline Hà Nội: 0902 148 147 - TP.HCM: 0979 244 335 để được tư vấn chuyên sâu hơn.